Παρασκευή 8 Ιουλίου 2011

Δημοκρατία/Democracy: Ετυμολογική Περιέργεια/Etymological Curiosity

Etymologicum Gudianum, (ἀάλιον – ζειαί)
Alphabetic entry delta, page 353, line 6:

<Δημοκράτης>· ὁ τὸν δῆμον κρατῶν.

<Δῆμος> <Β 198>· τὰ περιληπτικὰ δύο συντάξεις ἐπιδέχονται· τῷ
λόγῳ τῆς φωνῆς καὶ [τὸ] τῷ λόγῳ τοῦ σημαινομένου. ἡ μὲν φωνὴ
ἑνική, τὸ δὲ σημαινόμενον πληθυντικόν.

<Δῆμος>· ὄνομα. τὸ <δη> <η>, διότι εὑρέθη παρὰ Δωριεῦσι λεγόμενος
δᾶμος καὶ τροπῇ τοῦ <α> εἰς <η> <δῆμος>. γίνεται δὲ παρὰ τὸ δίδημι, τὸ
δεσμεύω, ὁ μέλλων δήσω καὶ ἐξ αὐτοῦ δῆμος. ‖ τί διαφέρει δῆμος
καὶ δημός; δῆμος ὁ λαός, δημός δὲ τὸ λῖπος <Π 437 + ρ 241> “ἐν
πίονι δημῷ”. γίνεται δὲ παρὰ τὸ δαίω, τὸ καίω, ἔδαον δαμός καὶ
τροπῇ τοῦ <α> εἰς <η> δημός. σημαίνει δὲ τὸ λῖπος [*1] καὶ τὸν δημότην κατὰ
διάλεκτον [γίνεται τῆς ὀρθογραφίας].

<Δημός>· παρὰ τὸ δαίεσθαι εὐχερῶς, ὅ ἐστι καίεσθαι.  

{Φωτίου} <Δῆμος>· παρὰ τὸ δέω, τὸ δεσμεύω, ἤγουν ὁ συνδεδεμένος ὄχλος·
ἢ ἐκ τοῦ δᾶμος, τῶν Δωριέων τὸ <η> εἰς <α> τρεπόντων.

<Δῆμος>· τὸ πλῆθος· παρὰ τὸ δέω, τὸ δεσμῶ· τὸ συνδεδεμένον πλῆθος· δέω
δέμος καὶ δῆμος. ἢ παρὰ τὸ δέμας, οἷον ἓν σῶμα ὑπάρχων. ἢ παρὰ τὸν δασμόν.


Υπάρχει και η άλλη εκδοχή:
Δήμος ß Δάμος  ß Δασμός ß Δατέομαι = χωρίζω/διαχωρίζω/μοιράζω μονίμως [*2]:

Δατέομαι - http://omiliasii.blogspot.com/2009/03/blog-post_3278.html
[(δαίω (Β )]' διαμοιράζομαί τι μετά τινος, λαμβάνω τὸ μερίδιό μου ἀπό τι | 2. σχίζω, κόβω, εἰς τεμάχια | 3. διαιρῶ, διαχωρίζω ἢ διαμοιράζω σὲ ἄλλους.

[
δέδασται, παθ. πρκ. (A 125)]

Ομήρου Ιλιάδα - Ραψωδία Υ:

390ἐνθάδε τοι θάνατος, γενεὴ δέ τοί ἐστ᾽ ἐπὶ λίμνῃ
Γυγαίῃ, ὅθι τοι τέμενος πατρώϊόν ἐστιν
Ὕλλῳ ἐπ᾽ ἰχθυόεντι καὶ Ἕρμῳ δινήεντι.
ὣς ἔφατ᾽ εὐχόμενος, τὸν δὲ σκότος ὄσσε κάλυψε.
τὸν μὲν Ἀχαιῶν ἵπποι ἐπισσώτροις δατέοντο.


Εδώ μαθές σε βρήκε ο θάνατος, κι ας σέρνεις απ᾿ τη λίμνη
τη Γύγαια, γονικό όπου εχαίρουσουν βασιλομοίρι, πάνω
στου Ύλλου τους όχτους του πολύψαρου και του Έρμου του αφρισμένου.»
Έτσι καυκιόταν του Ιφιτίωνα τα μάτια ωστόσο η νύχτα
σκεπάζει· και τ᾿ Αργίτικα άλογα τον ξέσκιζαν στις πρώτες
γραμμές της μάχης με τις ρόδες τους.
Σημειώσεις
[*1] Ήτοι: ετυμολογικά, ο κ. Πάγκαλος είναι, σαφέστατα, εκτός από δημότης, και δημοκράτης!
[*2] Ευχαριστώ θερμά τον Dr nOne για το έναυσμα επαναπεριήγησής μου στον Όμηρο (είχα να το κάνω από το 1974 - τότε ήταν αναγκαστικό).

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου