Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΩΣ "ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ"

Διαβάζοντας περί του πολυθρύλητου επερχόμενου σαρωτικού ανοίγματος των "κλειστών" επαγγελμάτων (07/2011), αναρωτήθηκα τα εξής: α) Είναι η πολιτική όντως επάγγελμα και μάλιστα "κλειστό", το οποίο θα έπρεπε επίσης ν' ανοίξει προς όφελος του κοινωνικού συνόλου; β) Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του "επαγγελματία" πολιτικού;

Ψάχνοντας το θέμα, βρήκα σχετικό άρθρο του κ. Αντώνη Μακρυδημήτρη, καθηγητή Διοικητικής Επιστήμης στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, δημοσιευμένο στο ΒΗΜΑ, 18/03/2001, με τίτλο 'Η πολιτική ως "επάγγελμα" (βλέπε εδώ). Αντιγράφω από αυτό αποσπασματικά:

"Στο περίφημο δοκίμιό του για την «πολιτική ως επάγγελμα» (Politik als Beruf) ο γερμανός κοινωνιολόγος Max Weber διέκρινε τρεις τύπους ή μορφές ενασχόλησης με την πολιτική: η πολιτική ως ευκαιριακή ενασχόληση (λ.χ. η συμμετοχή των ψηφοφόρων στις εκλογές), η πολιτική ως πάρεργο με παροδική, μερική και πάντως όχι αποκλειστική απασχόληση και η πολιτική ως «επάγγελμα».

Στην τελευταία περίπτωση εκείνος που απασχολείται με την πολιτική ζει με αυτήν (με την έννοια της εσωτερικής αφιέρωσης και αφοσίωσης) και ζει από αυτήν (με την περισσότερο υλική έννοια ότι έτσι προσπορίζεται τις οικονομικές και πραγματικές συνθήκες της διαβίωσής του).

<...>

Στο αναλυτικό σχήμα του Weber η πολιτική αποτελεί ένα ξεχωριστό «επάγγελμα» προκείμενου να μπορέσει να ελέγξει αποτελεσματικά και να αντιπαλέψει όχι μόνο το μονοπώλιο της εξουσίας και της ισχύος από κληρονομικούς άρχοντες ή τους εκάστοτε οικονομικά ισχυρούς παράγοντες, αλλά επίσης για να μπορέσει να ελέγξει και να χαλιναγωγήσει τον «νέο Λεβιάθαν»: τη δημόσια διοίκηση και τη γραφειοκρατία, αλλά και τις πάσης φύσεως τεχνοκρατικά εξειδικευμένες οργανώσεις και υπηρεσίες που απειλούν την ελευθερία και την αυτονομία των ανθρώπων.

<...>

Τρία είναι κατά βάση τα κύρια χαρακτηριστικά που διαφυλάσσουν τον ρόλο και την ιδιαιτερότητα του πολιτικού ως μη υπαλληλοποιημένου «επαγγελματία»: το πάθος, το αίσθημα της ευθύνης και η αίσθηση του μέτρου.

Το πάθος αναφέρεται στη συνειδητή αφιέρωση και αφοσίωση σε ορισμένη αποστολή. Η ευθύνη ή η «ηθική της υπευθυνότητας» σημαίνει την πλήρη και ειλικρινή διάθεση ανάληψης της ευθύνης των πράξεων και των παραλείψεών του, καθώς και των αποτελεσμάτων που αυτές επιφέρουν. Ιδίως η κατηγορική προσταγή της υπευθυνότητας και της αξιοπιστίας συνιστά κατά τον Weber μια «καίρια ψυχολογική ικανότητα του πολιτικού» και έγκειται στη δυνατότητά του να αντιμετωπίζει την πραγματικότητα με εσωτερική συγκέντρωση και ηρεμία, εξ ου και «η απόστασή του από τα πράγματα και τους ανθρώπους» (υπογράμμιση δική μου).

<...>

Παρακολούθησα (γοητευμένος) χθες βράδυ (27/05/2011) την δήλωση του πρωθυπουργού, μετά την αποτυχημένη προσπάθεια συναίνεσης με τα κόμματα της αντιπολίτευσης στο θέμα της οικονομικής κρίσης . Οφείλω να ομολογήσω, αντικειμενικά και παρά την αντίθεσή μου προς την κυβερνητική πολιτική, ότι ο κ. Παπανδρέου κατέχει στο έπακρο τα παραπάνω χαρακτηριστικά τού κατά Weber "επαγγελματία" πολιτικού, προεξέχοντος αυτού της "απόστασής του από τα πράγματα και τους ανθρώπους"!